ปีที่ ๑๕ ฉบับที่ ๗๗ ประจำวันที่ ๓๑ พฤษภาคม ๒๕๖๐ โรคกาบใบแห้ง

 ปีที่ ๑๕ ฉบับที่ ๗๗ ประจำวันที่ ๓๑ พฤษภาคม ๒๕๖๐

โรคกาบใบแห้ง (Sheath Blight Disease)

            เตือนเกษตรกรที่ปลูกข้าวทุกภาคของประเทศไทย โดยเฉพาะข้าวที่อยู่ในระยะแตกกอถึงใกล้เก็บเกี่ยว โดยในช่วงนี้สภาพอากาศร้อนชื้น อุณหภูมิสูง และมีฝนตกชุก อาจเหมาะต่อการระบาดของโรคกาบใบแห้งซึ่งมีโอกาสเกิดขึ้นได้ทุกฤดูกาลทำนา ซึ่งมีผลกระทบต่อการสะสมอาหารของพืชทำให้สามารถสร้างความเสียหาย ผลผลิตลดลงได้ ดังนั้น เกษตรกรควรหมั่นสำรวจแปลงอย่างสม่ำเสมอ เมื่อเริ่มพบอาการลักษณะแผลสีเขียวปนเทา ปรากฏตามกาบใบตรงบริเวณใกล้ระดับน้ำ ให้รีบขอคำแนะนำจากเจ้าหน้าที่สำนักงานเกษตรอำเภอ สำนักงานเกษตรจังหวัด เพื่อหาแนวทางควบคุมและป้องกันกำจัดก่อนเกิดการระบาดรุนแรง

เชื้อสาเหตุ  : เชื้อรา Rhizoctonia solani

ลักษณะอาการ
            ลักษณะแผลสีเขียวปนเทา ปรากฏตามกาบใบตรงบริเวณใกล้ระดับน้ำ เริ่มพบโรคในระยะแตกกอจนถึงระยะใกล้เก็บเกี่ยว ยิ่งต้นข้าวมีการแตกกอมากเท่าใด ต้นข้าวก็จะเบียดเสียดกันมากขึ้น โรคก็จะเป็นรุนแรง แผลจะลุกลามขยายใหญ่ขึ้นจนมีขนาดไม่จำกัด และลุกลามขยายขึ้นถึงใบข้าวถ้าเป็นพันธุ์ข้าวที่อ่อนแอ แผลสามารถลุกลามถึงใบธงและกาบหุ้มรวงข้าว ทำให้ใบและกาบใบเหี่ยวแห้ง ผลผลิตจะลดลงอย่างมากมาย

การแพร่ระบาด
            เชื้อราสามารถสร้างเม็ดขยายพันธุ์อยู่ได้นานในตอซังหรือวัชพืชในนาตามดินนา และมีชีวิตข้ามฤดูหมุนเวียนทำลายข้าวได้ตลอดฤดูกาลทำนา

กรมส่งเสริมการเกษตร แนะนำวิธีการป้องกันกำจัด ดังนี้

            ๑. หลังเก็บเกี่ยวข้าว และเริ่มฤดูใหม่ ควรพลิกไถหน้าดิน เพื่อทำลายเม็ดขยายพันธุ์ของเชื้อราสาเหตุโรค
            ๒. กำจัดวัชพืชตามคันนาและแหล่งน้ำ เพื่อลดโอกาสการฟักตัวและเป็นแหล่งสะสมของเชื้อราสาเหตุโรค
            ๓. ใช้ชีวภัณฑ์บาซิลลัส ซับทิลิส (เชื้อแบคทีเรียปฏิปักษ์) ตามอัตราที่ระบุ
            ๔. ใช้สารป้องกันกำจัดเชื้อรา เช่น วาลิดามัยซิน โพรพิโคนาโซล เพนไซคูรอน (๒๕%ดับบลิวพี) หรืออีดิเฟนฟอส ตามอัตราที่ระบุโดยพ่นสารป้องกันกำจัดเชื้อรานี้ในบริเวณที่เริ่มพบโรคระบาดไม่จำเป็นต้องพ่นทั้งแปลง เพราะโรคกาบใบแห้งจะเกิดเป็นหย่อม

ที่มา   ๑. สำนักวิจัยและพัฒนาข้าว (www.ricethailand.go.th/info_riceknowledge.htm)
         ๒. Sharad Shroff, ๒๐๑๔, Diseases of rice (Oryza sativa) RMD College of Agriculture and Research Station, Ambikapur (C.G) IGKV Raipur

เรียบเรียงโดย :  กลุ่มพยากรณ์และเตือนการระบาดศัตรูพืช กองส่งเสริมการอารักขาพืชและจัดการดินปุ๋ย