เชื้อราไตรโคเดอร์ม่า คือ เชื้อราชนิดหนึ่งที่ดำรงชีวิตอยู่ในดิน อาศัยเศษซากอินทรีย์วัตถุเป็นอาหาร โดยไม่มีอันตรายกับพืช คน สัตว์และแมลง มีคุณสมบัติในการควบคุมและทำลายเชื้อราสาเหตุโรคพืชทางดิน จึงทำให้พืชมีระบบรากที่สมบูรณ์ แข็งแรง หาอาหารได้มาก ต้นพืชจึงสมบูรณ์ให้ผลผลิตสูง และคุณภาพดี
**เชื้อราไตรโคเดอร์มา นำมาใช้ในการป้องกันการเกิดโรค ดีกว่าใช้เพื่อการรักษาโรค**
การเข้าทำลายโรคพืชของเชื้อราโตรโคเดอร์มา
1) เป็นปรสิตต่อเชื้อโรคพืช โดยสร้างเส้นใยพันรัดเส้นใยโรคพืชและเจริญแทงเข้าสู่ภายในเส้นใยโรคพืช ทำให้เชื้อโรคพืชถูกทำลาย ส่งผลให้ปริมาณเชื้อโรคพืชลดลง
2) แข่งชันกับเชื้อโรคพืช โดยเชื้อราไตรโคเดอร์มาเจริญสร้างเส้นใย และสปอร์อย่างรวดเร็ว จึงสามารถแข่งขันแก่งแย่งอาหารกับเชื้อโรคพืช
3) สร้างสารยับยั้งชื้อโรคพืช โดยสร้างปฏิชีวนสาร และเอนไซม์ ซึ่งมีผลในการยับยั้งและทำลายเชื้อสาเหตุโรคพืช
ประโยชน์ของเชื้อราโตรโคเดอร์
เชื้อราไตรโคเดอร์มา เป็นเชื้อราที่ยับยั้งการเจริญเติบโตและทำลายเชื้อราสาเหตุโรคพืชหลายชนิด ดังนี้
- เซื้อราไฟทอปธอรา (Phytopthora spp.) : สาเหตุโรครากเน่าโคนเน่าของไม้ผลและไม้ยืนต้น เช่น ทุเรียน ส้ม
- เชื้อราไรซอกโทเนีย (Rhizoctonia spp.) : สาเหตุโรคเน่าคอดินของพืชผัก โรคใบติดของทุเรียน โรคกาบใบแห้งของข้าว
- เชื้อราพิเทียม (Pythium spp.) : สาเหตุโรคเมล็ดเน่า โรคเน่าระดับดินของพืชผัก
- เชื้อราสเคลอโรเทียม (Sclerotium spp.) : สาเหตุโรคโคนเน่า โรคเหี่ยวของพืชผัก
- เซื้อราฟิวซาเรียม (Fusarium spp.) : สาเหตุโรคเหี่ยวของพืชไร่ พืชผัก ไม้ดอก ไม้ประดับ และไม้ผล
- เชื้อราสาเหตุโรคอื่น ๆ ได้แก่ โรคแอนแทรกโนสของพริก โรคผลเน่าของสตรอเบอรี่ โรคเน่าของ
แครอท
การใช้เชื้อราโตรโคเดอร์มา
1. คลุกเมล็ด เพื่อควบคุมโรคที่ติดมากับเมล็ดพันธุ์ เช่น โรคราน้ำค้าง โรคแอนแทรกโนส
2. ใช้ทางดิน โดยผสมกับวัสดุเพาะกล้า หรือรองกันหลุม หว่าน หรือโรย ก่อนปลูกพืช
3. ฉีดพ่น เพื่อควบคุมโรคต่าง ๆ เช่น โรคแอนแทรกโนสของพริก โรคใบติดของทุเรียน
โรคผลเน่าของสละ ควบคุมโรคข้าวที่เกิดจากเชื้อรา เช่น โรคเน่าคอรวง โรคใบจุดสีน้ำตาล โรคกาบใบแห้ง
4. ทาลำต้น บริเวณที่เป็นโรค
วิธีการใช้เชื้อราโตรโคเดอร์มา โดยวิธีคลุกเมล็ด
- การคลุกเมล็ด สำหรับเมล็ดพันธุ์ 1 กิโลกรัม
ใช้เชื้อสดประมาณ 10 กรัม (1 ซ้อนแกง) ผสมน้ำ 10 มิลลิลิตร (1 ช้อนแกง) นำไปคลุกเคล้าเมล็ดพันธุ์ที่เตรียมไว้ก่อนนำไปปลูก
- การแช่เมล็ดพันธุ์ข้าว
ใช้เชื้อสดครึ่งกิโลกรัมต่อน้ำ 100 สิตร โดยกรองเอาเฉพาะน้ำเชื้อ หลังจากนั้น นำเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ผ่านการแช่น้ำมาแล้ว 1 คืน แชในน้ำเชื้อ ประมาณ 30 นาที ถึง 1 ชั่วโมง
วิธีการใช้เชื้อราโตรโคเดอร์มา โดยใช้ทางดิน
1. เตรียมส่วนผสม ดังนี้
- เชื้อสด 1 กิโลกรัม
- รำละเอียด 4 ก็โลกรัม
- ปุ๋ยอินทรีย์ 100 กิโลกรัม
2. คลุกเคล้าให้เข้ากัน
3. นำส่วนผสมของเชื้อ ไปใช้ประโยชน์ ดังนี้
- นำไปผสมกับวัสดุเพาะกล้า: โดยใช้ส่วนผสมของเชื้อ 4 ส่วนและวัสดุเพาะกล้า 1 ส่วน คลุกเคล้าให้เข้ากันแล้วนำไปใช้เพาะกล้า
- ใช้รองกันหลุม หว่าน หรือโรย : โดยในพืชผักใช้วิธีหว่านส่วนผสมของเชื้อประมาณ
80 - 160 กิโลกรัมต่อไร่ หรือ 50 - 100 กรัมต่อต้น (ประมาณ 1 กระป๋องนม) ส่วนในไม้ผลหรือไม้ยืนต้น
ใช้ 3 - 5 กิโลกรัมต่อต้น
วิธีการใช้เชื้อราโตรโคเดอร์มา โดยวิธีฉีดพ่น
1. เตรียมส่วนผสม ดังนี้
- เชื้อสด ครึ่งกิโลกรัม
- น้ำ 30 - 100 ลิตร
(อาจผสมในปริมาณมากกว่านี้ก็ได้ โดยใช้ส่วนผสมตามอัตราส่วนที่แนะนำ)
2. กรองเอาเฉพาะน้ำสปอร์ของเชื้อราไตรโคเดอร์มา
3. นำไปฉีดพ่นเพื่อควบคุมโรคต่าง ๆ เช่น โรคแอนแทรกโนสของพริก โรคใบติดของทุเรียน โรคผลเน่าของสละ
สำหรับการใช้ในนาข้าว ใช้ฉีดพ่นอย่างน้อย 3 ครั้ง คือ ระยะแตกกอ ตั้งท้อง และออกรวง เพื่อควบคุม
โรคข้าวที่เกิดจากเชื้อรา เช่น โรคเน่าคอรวง โรคใบจุดสีน้ำตาล โรคกาบใบแห้ง
วิธีการใช้เชื้อราโตรโคเดอร์มา โดยวิธีทาลำต้น
1. เตรียมส่วนผสม ดังนี้
- เชื้อสด ครึ่งกิโลกรัม
- น้ำ 1 ลิตร
- ฝุ่นแดง ครึ่งกิโลกรัม
2. นำทั้งหมดผสมให้เข้ากัน
3. นำไปทาบริเวณที่เป็นโรค ซึ่งได้ถากเปลือกบางส่วนไว้แล้ว
